Onderzoek van onder meer de Anne Frank Stichting wees onlangs uit dat eenderde van onze landgenoten de rechtsstaat niet als ‘heilig’ beschouwd. De regering moet gerechtelijke uitspraken en parlementaire conclusies simpel naast zich neer kunnen leggen als het landsbelang daar om vraagt.
Uit Leids onderzoek bleek dat ons collectieve vertrouwen in de overheid, dat in april 2020 nog op zo’n 70 procent lag, is gekelderd tot minder dan 30 procent in 2021.
Tijdens de laatste verkiezingen voor de Eindhovense gemeenteraad in maart jl. was de opkomst bedroevend laag. Slechts 41,7 % van de kiezers vond het de moeite waard om naar één van de stemlokalen te wandelen. Te beroerd om medeverantwoordelijkheid te dragen voor de politieke koers in de stad.
Zorgelijke ontwikkelingen. Wie immers inlevert op rechtsstatelijke uitgangspunten komt op een glijdende schaal. Voordat je het weet belandt je bij de, niet eens denkbeeldige bijl waarmee de wortels van de democratie worden aangetast. Alle hens aan dek dus. ‘De politiek’ dient er nog meer van doordrongen te worden dat vertrouwen in rechtsstaat en overheid onder kiezers écht tanende is.
De Belgische schrijver David van Reybrouck wierp zich jaren geleden al op als warm pleitbezorger van het burgerberaad. Als waardevolle aanvulling op verkiezingen. En in vele Europese landen inmiddels standaard in het pakket ‘burgerparticipatie’.
Burgerberaad gaat over politieke thema’s die wij, burgers, van belang vinden. Gewone mensen krijgen zeggenschap over politieke besluiten.
Voormalig raadslid Mpanzu Bamenga (D66) is in Eindhoven aanjager van het idee om een burgerberaad in te voeren. Volgende week oriënteert de gemeenteraad zich op het voorstel.
Burgemeester en wethouders ontraden invoering van een burgerberaad. Eindhoven doet al zóveel om burgerparticipatie te bevorderen is de stelling. Het is kostbaar, er is geen geld voor. Blijkbaar moet het opkomstpercentage bij verkiezingen nóg verder dalen, willen alarmbellen bij het college gaan rinkelen.
Gemiste kans: nú ligt er een voorstel, uit de gemeenteraad zélf. De inrichting van het toekomstige stadsbos de Wielewaal en de ontwikkeling van het Stationsdistrict. Enkele voor de hand liggende, interessante én politiek omstreden onderwerpen die zich prima lenen voor nieuwe vormen van inspraak.
Je mag hopen dat een nieuw college van B&W meer lef toont. Er móeten nieuwe vormen van burgerparticipatie worden ontwikkeld. Onze democratie kan ánders georganiseerd worden. Omwille van het vertrouwen in onze overheid.
Burgerberaad invoeren is dan maar een klein dingetje. En dat mag best wel wat kosten.
Een waardevolle discours vanuit de vraag hoe je burgers meer kan betrekken bij democratische besluitvorming. Hierbij vraag ik mij wel af of een lage opkomst bij de gemeentelijke verkiezingen te koppelen is aan de invoering van een burgerberaad. Bij het eerste hebben burgers het gevoel dat hun stem er niet toe doet: ze doen maar, want maakt toch niets uit.
Een burgerberaad hoeft dat gevoel niet weg te nemen. Integendeel, kan het nog meer versterken.
Mag de burger bijvoorbeeld op dat niveau alleen iets zeggen (Aanhoren) Heeft hij inspraak bij de besluitvorming? (Gehoord worden.) Mag hij meebeslissen? (Stemrecht.)
Moet er ook sprake zijn van bestuurlijk vetorecht? Ik denk ook terug aan de zogeheten gesprekstafels rond AirPort Eindhoven. Het gedeelde gevoel is dat bestuurders dit middel gebruiken om gaandeweg hun pro vliegveldbeleid erdoor te drukken. Kortom, draagt nóg meer bij aan moedeloosheid en afstand. Misschien kunnen politici zich gewoon wat meer tussen burgers bewegen? Niet als publiciteitsstunt, maar gewoon vanuit burgerlijke betrokkenheid?
Comments are closed.